#MeetTheArtist Wiosna Van Bon

Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.

De Pools-Nederlandse fotograaf Wiosna van Bon was op jonge leeftijd al buitengewoon geïnteresseerd in hoe andere mensen leven. Toen ze zes jaar oud was liep ze regelmatig alleen naar school, omdat haar moeder in de zorg werkte en haar vader meestal meerdere banen tegelijkertijd had. Ze ging dan een kwartiertje eerder de deur uit en belde vervolgens aan bij willekeurige huizen onderweg, met de vraag of ze even binnen mocht komen. Na een paar maanden belden deze verbaasde buren toch eens aan bij het huis van de zesjarige; ze vonden het heel gezellig allemaal, maar misschien niet om kwart voor acht ’s ochtends. Het is veelzeggend voor de nieuwsgierigheid van de fotograaf, een nieuwsgierigheid die in sterke mate gereflecteerd wordt in haar werk. In dezelfde periode kreeg ze ook haar eerste analoge camera, gestimuleerd door haar moeder, die een creatieve achtergrond had en een studie had afgerond aan de universiteit in Polen. Van Bons vader overleed op jonge leeftijd, toen de fotograaf twaalf jaar oud was. Het is dan misschien ook niet vreemd dat ze zo’n diepgewortelde interesse heeft voor de manieren waarop verschillende familie-units functioneren.

Van Bon studeerde documentaire fotografie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, maar bleef altijd geïnteresseerd in psychologie. Ze leest bijvoorbeeld graag boeken van de Britse neuroloog Oliver Sacks, die in zijn werken een inkijkje biedt in de menselijke geest. Van Bon doet eigenlijk hetzelfde: ze zoekt een bijzondere sociale groep op en probeert die vervolgens te duiden, écht te begrijpen. Als ze met haar moeder meeging naar de zorginstelling waar zij werkte dan was de fotograaf gefascineerd door subtiele verschillen, zo was er in oudere tehuizen vaak veel meer ruimte voor de individualiteit van de inwoners.

Later fotografeerde ze mensen die stellen overgevoelig te zijn voor elektromagnetische straling, de voorgangers van de mensen die nu stellig overtuigd zijn van de mogelijke schade van 5G. Altijd vanuit een oprechte interesse voor hun belevingswereld en gecombineerd met uitvoerig onderzoek. Ze gaat daarvoor ook in gesprek met verschillende experts, organisaties en de mensen in kwestie. Vaak is ze maanden bezig met een project, waardoor ze echt een goed beeld krijgt van het leven van deze personen. Van Bon merkte dat ze soms geconfronteerd werd met haar eigen bewuste of onbewuste vooroordelen en ze hoopt haar kijkers dan ook te stimuleren om eens met een andere blik naar deze groepen mensen te kijken.

Het meest in het oog springende project van de fotograaf is waarschijnlijk ‘Family Stranger’, dat in 2020 werd gepubliceerd in een gelijknamig fotoboek. Daarin legt ze de lens op familieleden van gedetineerden, die zich vaak veroordeeld voelen door de maatschappij. In een combinatie van beelden en quotes legt ze een onderbelicht narratief vast: hoe verandert je leven wanneer een familielid de gevangenis in gaat? Wat betekent het om een indirect slachtoffer te worden van hun daden? Familieleden komen soms in geldproblemen of worden veroordeeld door hun omgeving. Er ontstaat een vreemde situatie waarbij de gevangene in een soort tijdscapsule terechtkomt waarin alles stilstaat, terwijl het leven van hun geliefden gewoon doorgaat. De serie toont een glimp van het interieur van de Penitentiaire Inrichting Vught in combinatie met onherkenbare familieleden. Ze werkt in metaforen en symbolen en verbeeldt onder meer schaduwen van tralies, een luchtplaats, een klok of speelgoed. Van Bon focust daarbij op het gemis, de schaamte en de kwetsbaarheid van deze gezinnen, en het taboe dat alles lijkt te overschaduwen. Maar ze benadrukt tegelijkertijd ook hun menselijkheid, kracht, buigzaamheid en doorzettingsvermogen. Het fotoboek ‘Family Stranger’ stond onder meer op de shortlist voor de Aperture First Book Award en The Author Book Award tijdens het fotografiefestival Les Rencontres d’Arles. Voor een nieuwe reeks richt de fotograaf zich op dak- en thuisloze jongeren. Wat deze uiteenlopende groepen gemeen hebben is dat het vaak buitengewoon eenzame mensen zijn, groepen die tot op zekere hoogte zijn afgezonderd van de maatschappij. Van Bon kijkt daarbij in het bijzonder naar macht en onmacht, gedrag en identiteit.

Tijdens Art Rotterdam is het werk van Wiosna van Bon te zien in de Prospects tentoonstelling van het Mondriaan Fonds. Voor de 10e keer op rij presenteert het Mondriaan Fonds hier het werk van 88 startende kunstenaars. Alle kunstenaars ontvingen in 2020 een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds om een start te maken met hun carrière.

Voor een overzicht van alle kunstenaars: www.mondriaanfonds.nl/prospects.