#MeetTheArtist Tarona

Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.

Het videokunstwerk ‘Pivot’ van Tarona opent met een krachtige Engelstalige quote in paars tegen een zwarte achtergrond. [Vertaald:] “Als er Zwarte lichamen op het toneel staan dan moeten er ook Zwarte perspectieven worden weerspiegeld. Dat is niet alleen een kwestie van ‘artistieke interpretatie’; ras en geslacht spelen een cruciale rol bij het bepalen wie de macht heeft om representatie vorm te geven.” 

Dit citaat werd uitgesproken door de Amerikaanse actrice Tonya Pinkins, die onder meer een prestigieuze Tony Award binnensleepte. Ze merkte op dat haar perspectief als Zwarte vrouw tijdens haar carrière structureel werd genegeerd ten gunste van een ander soort weergave van de Zwarte vrouw: bezien door een filter van de ‘white gaze’. 

Het academische concept van 'de blik’ (‘the gaze’) analyseert een bepaalde machtsverhouding wanneer iemand wordt vastgelegd door een ander. De vastlegger bepaalt namelijk hóe de verbeelde persoon wordt vereeuwigd — en in de toekomst zal worden bekeken door anderen. Die ongelijkheid wordt versterkt wanneer er ook op een ander niveau sprake is van machtsongelijkheid tussen deze twee personen. In 1975 had de Britse, feministische filmtheoreticus Laura Mulvey het voor het eerst over de ‘male gaze’, de manier waarop vrouwen worden vastgelegd en bekeken door mannen: veelal als decoratief (seks)object. Drie jaar later kreeg de term extra diepte toen literatuurprofessor Edward Said, grondlegger van het vakgebied Postkoloniale Studies, het boek ‘Orientalism’ publiceerde. Termen als de ‘oriëntaalse gaze' of de ‘westerse gaze’ zijn nuttig als we het hebben over de manieren waarop mensen uit niet-westerse landen werden (en worden) gerepresenteerd door het westen; in veel gevallen hun (voormalige) koloniale overheersers. Deze mensen werden regelmatig afgeschilderd als ‘exotisch’ of ‘onbeschaafd’, als contrast, als ‘de ander’. In het verlengde hiervan bestaan ook onder meer de ‘straight gaze’ en de ‘white gaze’. Deze terminologie is belangrijk omdat het signaleert dat alleen de aanwezigheid van (bijvoorbeeld) mensen van kleur niet automatisch betekent dat er sprake is van een juiste en evenwichtige representatie.

Tarona gaat in dit werk dieper in op Zwarte performances in witte ruimtes. Hoe worden Zwarte mensen en mensen uit de Afrikaanse diaspora ge(mis)representeerd? In het videokunstwerk ‘Pivot’ zien we een Zwarte performer die zich verzet tegen de verwachtingen van een wit publiek. In elf minuten tijd zien we haar op expressieve wijze dansen in een opvallende gouden jurk die bijna een op zichzelf staand personage wordt in de film. Het lijkt wel een hedendaagse interpretatie van de beroemde ‘Serpentine Dance’ (1899) van de gebroeders Lumière, één van de allereerste ingekleurde videobeelden in versneld tempo. Het personage in ‘Pivot’ danst echter in slowmotion. Tarona: “Ze neemt tijd en ruimte in, op haar eigen termen. Omdat video een tijdsgebonden medium is, heb ik gekozen om dit idee voelbaar te maken door het beeld te vertragen.”

Tarona werd geboren in Curaçao en gebruikt haar werk ook als een manier om haar eigen identiteit te verkennen. De kunstenaar wordt in haar praktijk onder meer geïnspireerd door het werk van Johny Pitts, die in zijn boek ‘Afropean’ onderzoekt hoe Zwarte en Afrikaanse diaspora identiteiten worden vormgegeven in een Europees landschap. Tarona focust zich in haar eigen onderzoek vaak specifiek op Zwarte Caribische en Zuid-Amerikaanse identiteiten in Europa, in al hun veelzijdigheid en complexiteit. Ze zoekt daarbij naar vormen van representatie en gemeenschappelijkheid, in een landschap waarin deze identiteiten veelal onzichtbaar zijn of uitgewist worden. 

Je kunt de video ‘Pivot’ tijdens Art Rotterdam bekijken in de Prospects tentoonstelling van het Mondriaan Fonds. Voor de 10e keer op rij presenteert het Mondriaan Fonds hier het werk zien van 88 startende kunstenaars. Alle kunstenaars ontvingen in 2020 een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds om een start te maken met hun carrière. Tarona studeerde aan de School Of Visual Arts in New York en de Willem de Kooning Academie en haar werk was eerder onder meer te zien in de ‘Caribbean Ties’ tentoonstelling in het Museon in Den Haag.

De video ‘Pivot’ werd gemaakt in samenwerking met Chanel Vyent, Qianwei Tong, Sam van Eenbergen, Ivan Hidayat, Imane Saksou, Gaea Studio, de Makeover Factory en Captcha!.