Meet the artist: Monali Meher

Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.

Monali Meher werkt in een veelheid aan disciplines: van video, installatie en performance tot fotografie en textiel — hoewel performancekunst de meest prominente plaats inneemt in haar praktijk. Het lichaam speelt daarin een centrale rol, naast terugkerende thema’s als tijd, een gevoel van thuishoren, migratie, culturele kruisbestuiving, een hybride en diaspora identiteit, gender, intimiteit, verval, het klimaat, transformatie en het opnieuw vormgeven van objecten en herinneringen — niet zelden in een sociale of politieke context. Tijd, en de lichamelijke en ruimtelijke dimensie van tijd, is zelfs zo’n essentieel onderdeel van haar praktijk dat het haast geldt als medium op zichzelf. Ze comprimeert het concept van tijd of rekt het uit. De kunstenaar is daarnaast geïnteresseerd in tegenstellingen als verdriet en geluk, continuïteit en tijdelijkheid, geboorte en dood. 

De praktijk van Meher is een voortdurende zoektocht waarin ze haar eigen ervaringen spiegelt middels de media die ze kiest. Soms spelen bepaalde objecten daarin een rol, veelal vergankelijk of natuurlijk van aard. Toen het online platform ITSLIQUID haar in 2014 vroeg naar haar persoonlijke interpretatie van kunst stelde Meher: “Kunst is de taal, het lichaam, een uitdrukking, emotie, geluid, pijn, strijd, groei, verandering, stellingname, iets dat je bijblijft in je geheugen en/of in de loop van de tijd van vorm verandert.”

De afgelopen jaren heeft Meher een aantal prikkelende performances uitgevoerd. Ze gebruikte haar lichaam voor een simulatie van de haast onwaarneembaar langzame verandering van de natuur in de performance ‘Gilded’ (2022), temidden van een geënsceneerd natuurlijk landschap. Ze maakte steensoep in Kunsthal Gent en in 2011 organiseerde ze een ‘Silent Walk’ op het Museumplein, als onderdeel van International Migrants Day, specifiek in het kader van de wereldwijde kunstacties van kunstenaar Tania Bruguera. In 2021 presenteerde ze een performance in De Kerk in Arnhem. Daarvoor beschilderde ze 700 kilo aardappelen in zwarte verf met woorden met een negatieve connotatie. In verschillende talen las je woorden als ‘anger’ (woede), ‘violence’ (geweld), ‘hass’ (haat), ‘guerre’ (oorlog) en meer. Bezoekers werden uitgenodigd om de aardappelen te schillen en daarmee te ontdoen van hun (emotioneel) giftige huid. De aardappelen werden vervolgens gedoneerd aan verschillende instellingen voor daklozen en het duurzame lokale restaurant De Stadskeuken. Toen de performance vroegtijdig werd beëindigd vanwege een lockdown vervolgde Meher het project in haar eentje. Later in 2021 presenteerde Meher een performance in een besneeuwde vallei in Noorwegen. In ‘Arctic Action VI’ wikkelde ze gele, groene en blauwe transparante stof om een oude roestige oven, die vroeger werd gebruikt voor het verbranden van afval. Het project Arctic Action, waar de performance onderdeel van was, vraagt aandacht voor de kwetsbaarheid van de planeet en de relatie tussen mens en natuur. Meher: “Ik ben in 2005 begonnen met het inpakken van objecten. Daarmee transformeer ik ze en geef ik hen een nieuwe huid, met als doel er bepaalde emoties uit te laten komen.” 

Meher studeerde in 1998 af aan de Sir J. J. School of Arts in Mumbai. In datzelfde jaar reist ze door naar Wenen, waar ze is uitgenodigd voor een UNESCO-Aschberg residentie. In 2000 begint ze aan een residentieprogramma aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en ze blijft daarna in Nederland. In 2004 reist ze even terug naar India, waar ze twee maanden deelneemt aan het Khoj residency project in New Delhi. Tegenwoordig woont en werkt ze in Gent. 

In het Vlaamse tijdschrift rekto:verso schrijft Meher dat ze het soms ingewikkeld vindt dat mensen haar Indiase achtergrond altijd op de voorgrond plaatsen, ook in de interpretatie van haar werk — en daarmee haar “anderszijn”, een uiting van “othering" in de terminologie van Edward Said. Meher stelt dat ze zich in Nederland in eerste instantie aanpaste door een neutraal palet toe te passen, maar dat niemand minder dan Marina Abramović haar aanraadde om haar achtergrond juist te omarmen in haar artistieke praktijk.

Naast performances maakt Meher ook werk op papier. Meher: “Tekeningen zijn voor mij als autobiografische diagrammen. Omdat ik natuurlijke en kortstondige ingrediënten gebruik resulteert dat in een proces van vergaan en vergankelijkheid. Ik transformeer de aard van de manier waarop materialen reageren, welke vorm of geur ze produceren, welke impact ze hebben op mijn kijkers en hoe de ruimte rond mijn kunst en publiek wordt getransformeerd.” Meher verrijkt deze werken met voedselkleurstof, inkten, pigmenten, gezichtsverf en sandelhoutolie, die vervolgens worden gebruikt als middel om fysieke en mentale pijn te verzachten. In combinatie met de verbeeldingen ontstaat daardoor een aantal haast rituele handelingen.

Meher toonde haar werk onder meer in Tate Modern, de National Gallery of Modern Art in India, het Van Gogh Museum, het MAXXI museum in Rome en tijdens de Sinop Biennale Turkey, DaDao Beijing, het Venice Experimental Cinema and Performance Art Festival en de Arezzo Biennale, waar ze de Golden Chimera Award voor innovatie en originaliteit in de wacht sleepte. Haar werk is in Nederland onder meer opgenomen in de collecties van het Centraal Museum en de AkzoNobel Art Foundation.

Tijdens Art Rotterdam zal Monali Meher haar werk presenteren in de booth van Lumen Travo Gallery in de main section.

Geschreven door Flor Linckens