Anemoon Fokkinga en Rik Laging over hun nieuwste project ‘Aquatic Fauna Research Lab (A.F.R.L.) – Chapter Two: Adapting and Evolving’

Voor de tweede keer verzorgt No Limits! Art Castle een grenzeloos, fantasierijke tentoonstelling in hun stand op Art Rotterdam. Sinds een paar jaar verzamelt het sprankelende kunstenaarsduo Anemoon Fokkinga (2003) en Rik Laging (1993) hun zee van ideeën, resulterend in de multimediale installatie Aquatic Fauna Research Lab (A.F.R.L., 2023). Op basis van nieuwsberichten, duikexcursies en een dosis fictie – het laatste uit zich in hun gemeenschappelijke interesse voor sciencefiction – brengen ze de confronterende staat van de onderwaterwereld aan het oppervlak. In dit interview vertellen de kunstenaars over hun ontmoeting, de thema’s die hen aangrijpen en de kunstwerken die bij ‘New Art’ en ’Prospects’ te zien zijn.

Een directe artistieke match

Wanneer ik de kunstenaars vraag naar hun ontmoeting, hoeft Rik Laging niet lang na te denken. Rik: “Toen No Limits! Art Castle nog Outsiderland heette, heb ik samen met Joeri Woudstra de website vormgegeven en daarvoor had ik al vaker samengewerkt met de oprichter Jan Hoek. Een paar jaar terug bezocht ik de opening van een tentoonstelling waar ik in aanraking kwam met het werk van Anemoon. Daar ontdekte ik onze gezamenlijke interesse voor de Amerikaanse fantasy- en horrorauteur H.P. Lovecraft én kocht ik een kunstwerk van haar.” Rik haalt trots een klein keramisch werk tevoorschijn van een hartje met een starend oog. Anemoon reageert gevleid: “Wow, dat is alweer een tijd geleden - die was ik haast bijna vergeten.” Hij vervolgt: “Kort daarna ben ik benaderd door Jan Hoek met de vraag of ik met één van de No Limits! Art Castle kunstenaars wilde samenwerken. Mijn eerste reactie was: ‘Ja dat wil ik, maar wel onder de voorwaarde dat dat met Anemoon Fokkinga is’.”

Rik vraagt nieuwsgierig: “Ik weet niet hoe jij mijn kunst hebt leren kennen. Heb jij een portfolio opgestuurd gekregen van mij?” Anemoon: “Jan Hoek benaderde mij met de vraag: ‘Wil je samenwerken met ‘Rik-rik-rik’ (red. zijn voormalige Instagram naam)? Toen zag ik het filmpje met het vliegtuigje Lyves II (2023) wat ik enorm cool vond, dus was ik gelijk verkocht.” Uit de interactie van de kunstenaars blijkt een directe match en bewondering voor elkaars werk.

Het duurt vervolgens niet lang voordat het duo elkaar in een studio treft om de samenwerking verder uit te stippelen. Rik: “Deze ontmoeting bevestigde weer onze gezamenlijke interesse. Namelijk dat wij kunst creëren die over alternatieve werkelijkheden gaat door middel van (science)fiction om grote maatschappelijke problemen aan te kaarten. Het werd mij snel duidelijk dat ik mijn laag kon toevoegen aan het materiaal van Anemoon om die wereld verder uit te vergroten. We hebben allebei onze werkmethodes. Zo werkt Anemoon veel meer met fysieke en statische materialen, terwijl ik mij meer richt op het digitaal verwerken van materialen zoals objecten, 3D-modellen en animaties. Zo zag ik potentie om de wereld van Anemoon tot leven te kunnen brengen.” Anemoon vult aan: “Van daaruit is ons idee van ‘laboratorium van de toekomst’ tot stand gekomen. We hebben ook een tijdje op afstand samengewerkt toen ik vorig jaar, onder andere vanwege medische redenen, drie maanden in Florida verbleef. Dat combineerde ik met duiken, waardoor ik voor dit project veel inspiratie opdeed en mezelf kunstzinnig kon verbeteren.” Voor Anemoon zijn deze duikavonturen een directe inspiratiebron voor haar kunst, waar ze later uitgebreid over vertelt.

Aquatic Fauna Research Lab (A.F.R.L.) – Chapter Two: Adapting and Evolving

Op Art Rotterdam tonen de kunstenaars hun project Aquatic Fauna Research Lab (A.F.R.L.) – Chapter Two: Adapting and Evolving (2023) waar bezoekers in een dystopische onderwaterwereld afdwalen. Rik: “Wat er wordt getoond is een reeks fictieve vissoorten die verzonnen zijn door Anemoon en die ik in tekst groter heb uitgewerkt. Deze vissoorten zijn door geëvolueerd ondanks de vervuiling van de oceaan. Zo is er een indeling van soorten, variërend van degene die ontstaan zijn uit nucleair afval, de plastic soup eilanden en vervuiling als gevolg van vrachtschepen. Zo ontstaat er een fictieve wereld die gaat over grotere maatschappelijke problemen en die hierdoor toegankelijker en inzichtelijker worden gemaakt. Het laboratorium presenteren we als een verlaten oord. Wij als kunstenaars zijn de onderzoekers die allerlei clues hebben achtergelaten om deze wereld aan elkaar te rijgen. Daardoor nodigen wij toeschouwers uit om op onderzoek te gaan.” Eén zo’n hint is dat er een dubbele betekenis achter de afkorting ‘A.F.R.L.’ schuilgaat, wellicht weet de oplettende kunstkijker deze te ontrafelen.    

Het kunstwerk bestaat uit diverse technieken zoals het lab als installatie, het keramische werk van Anemoon, aangevuld met videobeelden van Rik en een boekje dat fungeert als een encyclopedie van de verschillende dieren. De installatie heeft een industriële look and feel om de schijn van de toekomst op te wekken. Hun project is nauw verbonden met klimaatverandering, één van de grootste uitdagingen van ons tijdperk.

Er is naast die zware lading ook ruimte voor humor. Rik, grappend: “Zoals gezegd houdt Anemoon veel van duiken. Niet voor niets heeft ze deze naam (red. een zeeanemoon is een bloemdier met tentakels).” De opmerking doet Anemoon stralen en maakt veel enthousiasme los. Ze duikt al sinds haar achtste. Wat zijn haar favoriete zeedieren? “Van alles en nog wat – ik vind het leven in de oceaan ontzettend cool. Om een voorbeeld te noemen ben ik gefascineerd door krabsoorten die zichzelf decoreren met koraal en afval. Sowieso houd ik van alle dieren, in het water of de lucht.” Naast de schoonheid ontgaat het leed haar niet. Anemoon deelt over haar laatste duik in Florida: “We hadden heel goed zicht en zagen een schildpad zonder achterpoten. Waarschijnlijk is de oorzaak daarvan visdraad. Je ziet af en toe condooms in plaats van kwallen in het water zweven. Wat ook indruk heeft gemaakt is dat ik in 2015 met mijn ouders naar een schildpaddenziekenhuis ging en een schildpad zag die een haak had doorgeslikt. Het was treurig om te zien, maar juist daarom doen we dit project om mensen hierover bewust te maken.”

Afgelopen jaar ontving Anemoon ook een bijdrage van het Mondriaanfonds. Daarom is haar gloednieuwe sculptuur bij ‘Prospects’ te zien. Anemoon: “Op Prospects presenteer ik een heel groot dier van 1,60 meter hoog dat uit een riool stroomt. Vanuit mijn fantasie en met het oog op de klimaatproblemen, bedacht ik dat er in de toekomst gemuteerde dieren uit de rioolputten omhoog schieten. Toen het werk bijna af was, bleek de realiteit me in te halen en New York écht onder water te staan.” De kunstenaar wil nog niet verklappen om welk dier het gaat. Net als de installatie bij de ‘New Art’ section, is de kijker op zijn eigen ratio en instinct aangewezen. De objecten van Anemoon Fokkinga & Rik Laging zijn vanuit allerlei hoeken te bekijken, met het idee dat er altijd nieuwe bevindingen zijn.

Over No Limits! Art Castle

No Limits! Art Castle (voorheen Outsiderland) biedt een artistiek-maatschappelijk podium aan mensen die, om wat voor reden dan ook, een afstand hebben tot de kunstwereld. Het initiatief heeft als doel stigma’s over kunstenaars te doorbreken; tussen zogenaamde ‘outsider’ kunstenaars en de dominante ‘insider’ kunstwereld, tussen kunst en design, tussen dag- en nachtcultuur of fantasie en werkelijkheid. Initiatiefnemer is kunstenaar Jan Hoek, die sinds de oprichting van zijn Stichting Captain Hoek in 2018 met diverse projecten (on)conventionele kunstenaars aan elkaar koppelt, zoals self taught artist Anemoon Fokkinga (2003, artiestennaam ‘Anemoon On Fire’) en Rik Laging (1993, studeerde van 2014-2018 Grafisch Ontwerp aan de KABK). No Limits! Art Castle is gevestigd aan het IJ in Amsterdam Noord, waar van woensdag t/m zondag kunst te bekijken en verzamelen is.

Direct bij binnenkomst op Art Rotterdam, tonen Anemoon Fokkinga en Rik Laging hun kunst bij No Limits! Art Castle (New Art, stand 1).