Coming soon
Coming soon
Selecteer type
Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Monali Meher werkt in een veelheid aan disciplines: van video, installatie en performance tot fotografie en textiel — hoewel performancekunst de meest prominente plaats inneemt in haar praktijk. Het lichaam speelt daarin een centrale rol, naast terugkerende thema’s als tijd, een gevoel van thuishoren, migratie, culturele kruisbestuiving, een hybride en diaspora identiteit, gender, intimiteit, verval, het klimaat, transformatie en het opnieuw vormgeven van objecten en herinneringen — niet zelden in een sociale of politieke context. Tijd, en de lichamelijke en ruimtelijke dimensie van tijd, is zelfs zo’n essentieel onderdeel van haar praktijk dat het haast geldt als medium op zichzelf. Ze comprimeert het concept van tijd of rekt het uit. De kunstenaar is daarnaast geïnteresseerd in tegenstellingen als verdriet en geluk, continuïteit en tijdelijkheid, geboorte en dood.
De praktijk van Meher is een voortdurende zoektocht waarin ze haar eigen ervaringen spiegelt middels de media die ze kiest. Soms spelen bepaalde objecten daarin een rol, veelal vergankelijk of natuurlijk van aard. Toen het online platform ITSLIQUID haar in 2014 vroeg naar haar persoonlijke interpretatie van kunst stelde Meher: “Kunst is de taal, het lichaam, een uitdrukking, emotie, geluid, pijn, strijd, groei, verandering, stellingname, iets dat je bijblijft in je geheugen en/of in de loop van de tijd van vorm verandert.”
De afgelopen jaren heeft Meher een aantal prikkelende performances uitgevoerd. Ze gebruikte haar lichaam voor een simulatie van de haast onwaarneembaar langzame verandering van de natuur in de performance ‘Gilded’ (2022), temidden van een geënsceneerd natuurlijk landschap. Ze maakte steensoep in Kunsthal Gent en in 2011 organiseerde ze een ‘Silent Walk’ op het Museumplein, als onderdeel van International Migrants Day, specifiek in het kader van de wereldwijde kunstacties van kunstenaar Tania Bruguera. In 2021 presenteerde ze een performance in De Kerk in Arnhem. Daarvoor beschilderde ze 700 kilo aardappelen in zwarte verf met woorden met een negatieve connotatie. In verschillende talen las je woorden als ‘anger’ (woede), ‘violence’ (geweld), ‘hass’ (haat), ‘guerre’ (oorlog) en meer. Bezoekers werden uitgenodigd om de aardappelen te schillen en daarmee te ontdoen van hun (emotioneel) giftige huid. De aardappelen werden vervolgens gedoneerd aan verschillende instellingen voor daklozen en het duurzame lokale restaurant De Stadskeuken. Toen de performance vroegtijdig werd beëindigd vanwege een lockdown vervolgde Meher het project in haar eentje. Later in 2021 presenteerde Meher een performance in een besneeuwde vallei in Noorwegen. In ‘Arctic Action VI’ wikkelde ze gele, groene en blauwe transparante stof om een oude roestige oven, die vroeger werd gebruikt voor het verbranden van afval. Het project Arctic Action, waar de performance onderdeel van was, vraagt aandacht voor de kwetsbaarheid van de planeet en de relatie tussen mens en natuur. Meher: “Ik ben in 2005 begonnen met het inpakken van objecten. Daarmee transformeer ik ze en geef ik hen een nieuwe huid, met als doel er bepaalde emoties uit te laten komen.”
Meher studeerde in 1998 af aan de Sir J. J. School of Arts in Mumbai. In datzelfde jaar reist ze door naar Wenen, waar ze is uitgenodigd voor een UNESCO-Aschberg residentie. In 2000 begint ze aan een residentieprogramma aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en ze blijft daarna in Nederland. In 2004 reist ze even terug naar India, waar ze twee maanden deelneemt aan het Khoj residency project in New Delhi. Tegenwoordig woont en werkt ze in Gent.
In het Vlaamse tijdschrift rekto:verso schrijft Meher dat ze het soms ingewikkeld vindt dat mensen haar Indiase achtergrond altijd op de voorgrond plaatsen, ook in de interpretatie van haar werk — en daarmee haar “anderszijn”, een uiting van “othering” in de terminologie van Edward Said. Meher stelt dat ze zich in Nederland in eerste instantie aanpaste door een neutraal palet toe te passen, maar dat niemand minder dan Marina Abramović haar aanraadde om haar achtergrond juist te omarmen in haar artistieke praktijk.
Naast performances maakt Meher ook werk op papier. Meher: “Tekeningen zijn voor mij als autobiografische diagrammen. Omdat ik natuurlijke en kortstondige ingrediënten gebruik resulteert dat in een proces van vergaan en vergankelijkheid. Ik transformeer de aard van de manier waarop materialen reageren, welke vorm of geur ze produceren, welke impact ze hebben op mijn kijkers en hoe de ruimte rond mijn kunst en publiek wordt getransformeerd.” Meher verrijkt deze werken met voedselkleurstof, inkten, pigmenten, gezichtsverf en sandelhoutolie, die vervolgens worden gebruikt als middel om fysieke en mentale pijn te verzachten. In combinatie met de verbeeldingen ontstaat daardoor een aantal haast rituele handelingen.
Meher toonde haar werk onder meer in Tate Modern, de National Gallery of Modern Art in India, het Van Gogh Museum, het MAXXI museum in Rome en tijdens de Sinop Biennale Turkey, DaDao Beijing, het Venice Experimental Cinema and Performance Art Festival en de Arezzo Biennale, waar ze de Golden Chimera Award voor innovatie en originaliteit in de wacht sleepte. Haar werk is in Nederland onder meer opgenomen in de collecties van het Centraal Museum en de AkzoNobel Art Foundation.
Tijdens Art Rotterdam zal Monali Meher haar werk presenteren in de booth van Lumen Travo Gallery in de main section.
Geschreven door Flor Linckens
Op zondag 22 mei werd de NN Publieksprijs voor de tweede keer uitgereikt. Net als vorig jaar konden kunstliefhebbers en beursbezoekers stemmen op hun favoriete kunstenaar. De publieksprijs ter waarde van vijfduizend euro werd dit jaar in ontvangst genomen door Inez de Brauw (vertegenwoordigd door galerie Brinkman & Bergsma. NN Group (o.a. Nationale Nederlanden) is sinds 2017 partner van kunstbeurs Art Rotterdam. Als supporter van alle kunstontdekkers zet NN zich in om een breder publiek te enthousiasmeren voor kunst en cultuur.
| Op woensdag 18 mei is tijdens de kunstbeurs Art Rotterdam de NN Art Award voor de zesde keer uitgereikt. Deze kunstprijs is gewonnen door Vytautas Kumža van galerie Martin van Zomeren en bestaat uit een bedrag van tienduizend euro. Dit werd bekend gemaakt tijdens de officiële opening van Art Rotterdam in de Van Nelle fabriek in Rotterdam. Dailah Nihot, lid van de Management Board NN Group: “Met de NN Art Award en Art Rotterdam willen wij een podium geven aan uitzonderlijk talent. De diversiteit, kwaliteit en creativiteit van kunstenaars die in Nederland een opleiding hebben genoten is indrukwekkend en inspirerend. Wij zijn er trots op dat we ze op deze manier kunnen steunen.” Vytautas Kumža: ‘De award stelt me in staat om meer te experimenteren met vertrouwen, want experimenten pakken niet altijd goed uit. De prijs geeft me meer mogelijkheden en vrijheid om verder te gaan.’ |
Zoro Feigl (NL 1983) houdt kantoor in Amsterdam, maar werkt in de Belgische Kempen waar hij een groot buitenatelier heeft. Ruimte is essentieel voor Feigl, want zijn installaties zijn doorgaans groot en luidruchtig. Feigl had altijd al een fascinatie voor ‘hoe de dingen in elkaar zitten’. Pas later kreeg hij door dat dit met kunst te maken had. Aanvankelijk studeerde hij design aan de HKU, en had het daar wel naar zijn zin, maar liep vast doordat hij zich niet hield aan de opdrachten van zijn docenten. Zo belandde hij op Rietveld Academie waar in 2007 afstudeerde. In 2011 deed hij een vervolgopleiding aan het HISK in Gent. Al eerder was zijn werk te zien op Art Rotterdam, waar hij in 2015 de prijs won voor de beste presentatie op Intersections.
Op zaterdag 14 mei opent Feigls solotentoonstelling Zonvonkengesproei in het Stedelijk Museum Schiedam, op een steenworp afstand van de Van Nelle Fabriek. Het museum opent haar deuren na een grondige renovatie die twee jaar duurde. Ellis Kat is als curator betrokken bij Zonvonkengesproei en vertelt over het effect dat het pas gerenoveerde museum had op Feigls werk, zijn werkwijze en de ideeën achter zijn werk.
De afgelopen dagen heb je de tentoonstelling opgebouwd. Is dat bij de machines van Zoro anders dan bij een tentoonstelling met tweedimensionale werken?
Afgelopen dagen?! Afgelopen weken, zal je bedoelen. Door de omvang en complexiteit van de installaties is een groot team wekenlang bezig geweest met de opbouw. Maar eigenlijk is het werk aan deze tentoonstelling al een jaar of drie terug begonnen. Aanvankelijk stond Zoro’s solotentoonstelling vlak voor de renovatie gepland. Hij kreeg een vrijbrief om de ruimtes te gebruiken zoals hij wilde. Het mocht kapot; het museum zou daarna toch gerenoveerd worden. Alles was in kannen en kruiken, de werken stonden klaar voor transport en toen volgde de lockdown. Er werd besloten om eerst te renoveren en de tentoonstelling daaroverheen te tillen.
Een groot verschil bij het samenstellen van deze tentoonstelling in vergelijking met een expositie met tweedimensionale werken is dat schilderijen meestal worden afgerond in het atelier, op transport gaan naar het museum en daar worden uitgepakt en opgehangen. Nu werd iedere installatie eigenlijk pas gemaakt in het museum zelf. Zoro’s studio in België is groot, maar een achttien meter lange installatie als Getij kan daar niet volledig worden opgebouwd. Het Stedelijk Museum Schiedam fungeerde dus eigenlijk wekenlang Zoro’s studio. Nu werd ook pas duidelijk hoe het allemaal samenviel.
In sommige gevallen maakte Zoro een kleinere versie van een werk in zijn studio, zoals van het werk Fosfenen, dat bestaat uit talloze bewegende spiegeltjes die reflecteren in de ruimte. Die versie liet hij me eerst zien in zijn atelier te midden van de rommel en in het halfdonker. In het museum komt het echt tot zijn recht en zag ik de magie van het eindresultaat.
Is het ook anders cureren dan bij een ‘normale’ tentoonstelling?
Ik vrees dat een normale tentoonstelling niet echt bestaat. Zonvonkengesproei is een bijzondere tentoonstelling om te cureren. Ik ben meer dan ooit achter gekomen dat de plek waar een tentoonstelling plaatsvindt een fundamentele rol speelt. Eerst zaten we tegen de renovatie aan, waarbij hij carte blanche kreeg om het museum te slopen. Nu werd Zoro verplicht netjes te werk te gaan; hij zorgt niet alleen dat het nieuwe gebouw niet wordt beschadigd, maar hij weet met zijn kunst de nieuwe elementen in de zalen te ontsluiten voor de bezoeker. Het is een totaal andere tentoonstelling geworden. Door deze omstandigheden moest Zoro heel zorgvuldig te werk gaan en heeft hij het imago van kwajongen van zich afgeschud. Als je aan zijn installaties denkt, zie je robuuste, kronkelende, draaiende machines voor je. Nu heb ik gezien hoe vernuftig, geconcentreerd en kundig Zoro te werk gaat. De pandemie is achteraf een cadeau aan het gerenoveerde museum en de artistieke ontwikkeling van Zoro: ze trekken elkaar omhoog.
De tentoonstelling beslaat zes zalen. Geven die zalen een overzicht van Zoro’s werk of zijn het zes recente of nieuwe werken?
Het is bijna allemaal nieuw werk. Alleen Zwermen, een installatie die het museum al in 2020 heeft aangekocht, hebben bezoekers eerder kunnen zien. De werken in Zonvonkengesproei markeren een nieuwe stap in het oeuvre van Feigl. Hij is volwassen is geworden. Het blijft kinetisch werk en het durft ook echt nog wel lawaai te maken, maar het is met veel aandacht gemaakt, waardoor de bezoeker die aandacht ook durft te geven. Het is hem gelukt tot de kern van zijn artistieke praktijk te komen.
De tentoonstelling heet Zonvonkengesproei. Wat betekent dat en waarom dekt juist die term de lading?
Dat is een neologisme, een niet-bestaand woord dat komt uit het gedicht Mei van Herman Gorter uit 1889. In het gedicht komt het meisje Mei de liefde van haar leven tegen, Balder. Ze is in extase en projecteert direct haar gevoelens op de jonge god. Het is zo een overweldigend gevoel dat ze het niet goed onder woorden kan brengen en gebruikt daarom dit woord. Zoro’s werk wekt een soortgelijk overweldigend gevoel op. Het is zo allesomvattend dat het lastig is dat te omschrijven.
Wat is die kern waar je het over had?
In zijn werk probeert Zoro natuurlijke fenomenen en alledaagse dingen te vervatten in installaties. Denk aan het gedrag van een zwerm spreeuwen, ribbels in het zand in de branding of glimwormen op je netvlies, die je ziet als je lang je ogen dicht hebt. Het zijn dingen die gebeuren, maar waar we geen invloed op kunnen uitoefenen. Geen mens kan controle hebben over de manier waarop een zwerm spreeuwen in de lucht beweegt, hoe sterk we ook denken de macht te hebben over de natuur. Zoro probeert die ongrijpbare situaties wél te grijpen en in zijn werk te ontsluiten. Ineens krijgt hij controle. Heel even maar, want als hij zijn installaties aanzet, gaan alle balletjes – de spreeuwen, of de spiegels – de glimwormen – allemaal een kant op die hij zelf nooit had kunnen voorspellen. Het werk an sich weer levend geworden. Als je zijn installaties hebt gezien, vallen je als je naar buiten loopt hopelijk weer alledaagse dingen op waar je daarvoor aan voorbij ging.
Hoe gaat Zoro te werk? Vertrekt hij vanuit een idee, een visie, of juist vanuit materiaal dat hij interessant vindt?
Zoro heeft geen vaste methodiek. Sommige werken, zoals Floating Floor, ontstaan door te associëren. Op een avond haalde Zoro de zak uit een 5-liter pak Aldi-wijn, drukte er in en zag de wijn naar andere delen van de zak vloeien. Een soort waterbedeffect. Wat nou als wij zulke vloeren hebben, vroeg hij zich af. In Schiedam kan je nu over parket lopen dat constant verzakt. Een ander voorbeeld is de installatie Lianen die op de zolder van het museum wordt getoond. Die installatie bestaat uit vier metalen linten die door motoren worden aangedreven en onophoudelijk blijven kronkelen. Samen vormen ze een choreografie. Net als veel van zijn installaties, krijgt ook deze een menselijk karakter als je er langer naar kijkt. Het idee voor Lianen was een pakketje dat dicht zat met tie-wraps, ze schoten weg toen hij ze opensneed. Dat oncontroleerbare effect intrigeerde hem en dat probeert hij dan te vervatten in een werk. Maar, de aanleiding voor een werk kan ook veel pragmatischer zijn. Het komt ook voor dat een materiaal al heel lang rondzwerft in zijn atelier, hij er telkens over struikelt en besluit het materiaal te gebruiken, zodat het eindelijk opgeruimd is. Het niet hebben van een vaste methode zorgt ervoor dat Zoro altijd openstaat voor spelen en toevallige ontdekkingen.
In zijn werk gebruikt Zoro vaak klassieke mechanica. Motoren in alle soorten en maten. Waarom gebruikt hij juist deze tamelijk gedateerde technologie? Waarom gebruikt een schilder verf?
Ik was het er niet mee eens dat hij gedateerde technologie gebruikt. Nu ik achter de schermen meekijk, zie ik hoeveel moderne technologie erbij komt kijken. Een installatie als Getij bestaat aan de achterkant uit pc’s die geprogrammeerde choreografieën van de banden aanstuurt. Het is een combinatie van ruwe materialen en moderne technieken. Maar de aanname dat hij alleen spullen van de schroot haalt om in zijn werk te gebruiken is pertinent onjuist. Hij kan soms weken op zoek zijn naar een specifiek onderdeel van zijn installatie om het helemaal af te maken zoals hij het voor ogen heeft. Van het Stedelijk Museum Schiedam heeft hij deze tijd gekregen waardoor hij zijn kwajongensimago is ontstegen.
In artikelen over Zoro’s werk lees je vaak: als je ooit een werk van Zoro hebt gezien, vergeet je dat niet snel. Kan je uitleggen waarom zijn werken zo’n sterke indruk achterlaten?
Dat is nou net ‘zonvonkengesproei’; dat het je het niet goed onder woorden kan brengen. Laat ik er niet te veel over zeggen: gewoon naar de tentoonstelling komen, dan kan je het zelf ervaren.
Abysses van Zoro Feigl is op Art Rotterdam te zien bij Galerie Fred&Ferry.
De tentoonstelling Zonvonkengesproei van Zoro Feigl is van 14 mei tot en met 11 september te zien in Stedelijk Museum Schiedam.
Publieksprijs
Net als vorig jaar kan het publiek ook een stem uitbrengen voor hun favoriet. Op de laatste dag van Art Rotterdam, zondag 22 mei, worden de stemmen geteld, en misschien wint jouw favoriet € 5.000,- om te besteden aan de ontwikkeling van nieuwe kunstwerken. Breng je stem uit, zie de button onderaan.
Ontmoet de vier genomineerden & hun werk
Galerie Brinkman & Bergsma
Galerie Martin van Zomeren
Galerie Fons Welters
Lumen Travo Galerie
Stem hier op jouw favoriete kunstenaar!
Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
De Brits-Japanse kunstenaar Lilah Fowler onderzoekt in haar praktijk de effecten en gevolgen van technologie op ons hedendaagse landschap. Ze analyseert daarbij in hoeverre het gaat om natuurlijke en door de mens gemaakte technologieën. Die menselijke technologieën bestaan uit zowel analoge varianten (denk aan Romeinse potten van aardewerk of de weeftechnieken van de Navajo) als digitale vormen (zoals enorme datacentra). In hoeverre veranderen deze ons hedendaagse landschap? En welke rol speelt (gemeenschappelijke) taal in de manieren waarop we onze omgeving interpreteren? Fowler hoopt op in haar werk ook duiding te geven aan de geopolitieke lading van onze geglobaliseerde virtuele en analoge landschappen — en de manieren waarop deze parallelle werelden soms in elkaar overlopen.
De vaak gecompliceerde installaties van Fowler bestaan uit onder meer geluidsinstallaties, geweven werken, fotografie, sculpturen en videokunst. De kunstenaar gaat voor haar projecten regelmatig samenwerkingen aan met experts uit andere vakgebieden, waaronder biochemici, kwantumfysici, computerprogrammeurs, wiskundigen en wevers. Voor een tentoonstelling namens de Colchester and Ipswich Museums combineerde ze haar eigen installaties met werken uit de museumcollectie. Zo maakte ze grootschalige textielwerken waarvan de patronen ontleend zijn aan een op maat gemaakt algoritme.
Fowler studeerde onder meer aan het Edinburgh College of Art en rondde een master in Sculptuur af aan de Royal College of Art in Londen. Ze rondde verschillende residenties af — onder meer aan het Whipps Cross Hospital — en onderzoeksprojecten in onder andere Nevada, Californië, Hong Kong en het Verenigd Koninkrijk. Ze maakte verschillende site-specifieke werken in de buitenlucht en stelde haar werk onder meer tentoon in de Bonner Kunstverein, Kunsthal KaDe en Museum Vasarely in Budapest. Op dit moment is haar werk ook te zien in de Whitechapel Gallery als onderdeel van de interactieve randprogrammering van de tentoonstelling ‘A Century of the Artist’s Studio: 1920-2020’.
Tijdens Art Rotterdam is het werk van Lilah Fowler te zien in de New Art Section, gepresenteerd door UN-SPACED Gallery.
Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Brunet verkent in zijn praktijk de vage grenzen tussen realiteit en virtualiteit in het digitale tijdperk. Op een technisch niveau stelt Brunet de werking van fotografie in vraag: hij zoekt inzicht in de relatie tussen virtuele beelden en de realiteit en onze eigen relatie met virtualiteit, in een samenleving die langzaamaan volledig gedigitaliseerd raakt. Hij zoekt in zijn werk naar nieuwe manieren om de werkelijkheid vast te leggen en virtueel te maken en maakt daarvoor gebruik van verrassende onderzoeksgebieden en experimenten. Hij maakt voor zijn fotografisch onderzoek veelvuldig gebruik van bestaande virtuele werelden.
In de lente van 2018 rondde Brunet een Etant donnés residency af in New York, die mede mogelijk werd gemaakt door de Aperture Foundation. In een interview hierover met de Franse ambassade in de Verenigde Staten vertelt hij meer over zijn gedachtengang. Brunet: “De wereld van vandaag is extreem goed gedocumenteerd. Alles wordt gefotografeerd, ieder tankstation, elk pad. Alles wordt vastgelegd door privédrones, dashcams van auto’s en Gopro camera’s op fietshelmen. Maar als ik vervolgens weet hoe ik al deze gegevens kan herstellen en gebruiken, dan kan ik de opgenomen wereld opnieuw samenstellen. Ik kan dan meer volume toevoegen en topografische interpretaties maken. Omdat al deze geregistreerde instanties in feite een nieuwe wereld mobiliseren, een wereld die puur numeriek en immaterieel is, wordt het nooit een perfecte replica van de werkelijkheid. Je krijgt een imperfecte replica: verkeerd weergegeven, ziek, met gaten.”
Voor zijn eerste serie deed Brunet virtuele landschapsstudies in videogames als Grand Theft Auto en Call of Duty en in zijn meest recente werk dook hij in het populaire spel Minecraft. Voor zijn reeks ‘Boîte noire’ (‘Black box’) reisde hij virtueel af naar oorlogsgebieden in Syrië. Hij maakte daarvoor gebruik van beelden uit Google Street View en dronebeelden, om daarmee 3D-modellen samen te stellen. Er ontstaat daardoor een model, een versimpelde en incomplete weergave van de werkelijkheid die iets wegheeft van een videogame. Voor andere projecten — waaronder ‘Soleil noir, dat tijdens Art Rotterdam in de booth van Galerie Binome te zien zal zijn — experimenteerde de kunstenaar met een LIDAR (Laser Imaging Detection And Ranging) 3D-scanner, waarmee hij meer gezichtspunten kan toevoegen dan je met het blote oog had kunnen waarnemen. Daardoor verandert hij onze relatie met diezelfde ruimtes.
Brunet studeerde aan de École Supérieure des Beaux-Arts in Nîmes. Zijn werk was onder andere te zien tijdens de Biënnale van Lyon in 2015 en in Centre Pompidou in de tentoonstelling “Imprimer le Monde/Print the World”. De kunstenaar was onder meer finalist van de Aperture Foundation Prize 2012 in New York, hij sleepte de Photo London John Kobal Residency Award (2016) in de wacht en werd verkozen tot één van de FOAM Talents van 2013.
Tijdens Art Rotterdam is het werk van Thibault Brunet te zien in de booth van Galerie Binome, als onderdeel van Projections.
Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Het videokunstwerk ‘Pivot’ van Tarona opent met een krachtige Engelstalige quote in paars tegen een zwarte achtergrond. [Vertaald:] “Als er Zwarte lichamen op het toneel staan dan moeten er ook Zwarte perspectieven worden weerspiegeld. Dat is niet alleen een kwestie van ‘artistieke interpretatie’; ras en geslacht spelen een cruciale rol bij het bepalen wie de macht heeft om representatie vorm te geven.”
Dit citaat werd uitgesproken door de Amerikaanse actrice Tonya Pinkins, die onder meer een prestigieuze Tony Award binnensleepte. Ze merkte op dat haar perspectief als Zwarte vrouw tijdens haar carrière structureel werd genegeerd ten gunste van een ander soort weergave van de Zwarte vrouw: bezien door een filter van de ‘white gaze’.
Het academische concept van ‘de blik’ (‘the gaze’) analyseert een bepaalde machtsverhouding wanneer iemand wordt vastgelegd door een ander. De vastlegger bepaalt namelijk hóe de verbeelde persoon wordt vereeuwigd — en in de toekomst zal worden bekeken door anderen. Die ongelijkheid wordt versterkt wanneer er ook op een ander niveau sprake is van machtsongelijkheid tussen deze twee personen. In 1975 had de Britse, feministische filmtheoreticus Laura Mulvey het voor het eerst over de ‘male gaze’, de manier waarop vrouwen worden vastgelegd en bekeken door mannen: veelal als decoratief (seks)object. Drie jaar later kreeg de term extra diepte toen literatuurprofessor Edward Said, grondlegger van het vakgebied Postkoloniale Studies, het boek ‘Orientalism’ publiceerde. Termen als de ‘oriëntaalse gaze’ of de ‘westerse gaze’ zijn nuttig als we het hebben over de manieren waarop mensen uit niet-westerse landen werden (en worden) gerepresenteerd door het westen; in veel gevallen hun (voormalige) koloniale overheersers. Deze mensen werden regelmatig afgeschilderd als ‘exotisch’ of ‘onbeschaafd’, als contrast, als ‘de ander’. In het verlengde hiervan bestaan ook onder meer de ‘straight gaze’ en de ‘white gaze’. Deze terminologie is belangrijk omdat het signaleert dat alleen de aanwezigheid van (bijvoorbeeld) mensen van kleur niet automatisch betekent dat er sprake is van een juiste en evenwichtige representatie.
Tarona gaat in dit werk dieper in op Zwarte performances in witte ruimtes. Hoe worden Zwarte mensen en mensen uit de Afrikaanse diaspora ge(mis)representeerd? In het videokunstwerk ‘Pivot’ zien we een Zwarte performer die zich verzet tegen de verwachtingen van een wit publiek. In elf minuten tijd zien we haar op expressieve wijze dansen in een opvallende gouden jurk die bijna een op zichzelf staand personage wordt in de film. Het lijkt wel een hedendaagse interpretatie van de beroemde ‘Serpentine Dance’ (1899) van de gebroeders Lumière, één van de allereerste ingekleurde videobeelden in versneld tempo. Het personage in ‘Pivot’ danst echter in slowmotion. Tarona: “Ze neemt tijd en ruimte in, op haar eigen termen. Omdat video een tijdsgebonden medium is, heb ik gekozen om dit idee voelbaar te maken door het beeld te vertragen.”
Tarona werd geboren in Curaçao en gebruikt haar werk ook als een manier om haar eigen identiteit te verkennen. De kunstenaar wordt in haar praktijk onder meer geïnspireerd door het werk van Johny Pitts, die in zijn boek ‘Afropean’ onderzoekt hoe Zwarte en Afrikaanse diaspora identiteiten worden vormgegeven in een Europees landschap. Tarona focust zich in haar eigen onderzoek vaak specifiek op Zwarte Caribische en Zuid-Amerikaanse identiteiten in Europa, in al hun veelzijdigheid en complexiteit. Ze zoekt daarbij naar vormen van representatie en gemeenschappelijkheid, in een landschap waarin deze identiteiten veelal onzichtbaar zijn of uitgewist worden.
Je kunt de video ‘Pivot’ tijdens Art Rotterdam bekijken in de Prospects tentoonstelling van het Mondriaan Fonds. Voor de 10e keer op rij presenteert het Mondriaan Fonds hier het werk zien van 88 startende kunstenaars. Alle kunstenaars ontvingen in 2020 een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds om een start te maken met hun carrière. Tarona studeerde aan de School Of Visual Arts in New York en de Willem de Kooning Academie en haar werk was eerder onder meer te zien in de ‘Caribbean Ties’ tentoonstelling in het Museon in Den Haag.
De video ‘Pivot’ werd gemaakt in samenwerking met Chanel Vyent, Qianwei Tong, Sam van Eenbergen, Ivan Hidayat, Imane Saksou, Gaea Studio, de Makeover Factory en Captcha!.
Tijdens Rotterdam Art Week (18 tot en met 22 mei) staat niet alleen kunst, maar ook design en architectuur op een voetstuk. Met zo’n 70 events op 50 locatie krijg je de kans om te herontdekken wat Rotterdam zo uniek maakt. De spil van Rotterdam Art Week is zoals ieder jaar de internationale kunstbeurs Art Rotterdam, aangevuld met de toonaangevende designbeurs Object Rotterdam, jong talent bij The New Current, de Kunstavond XL in de Witte de Withstraat en TEC ART festival; op het spannende snijvlak van kunst, creatieve technologie en wetenschap. Daarnaast valt er ontzettend veel te zien in de galeries, open ateliers en unieke creatieve broedplaatsen als STEUR, die maar één keer per jaar opengesteld worden. Naast deze must-sees lichten we hieronder nog een aantal tips uit.
Charlotte Nijsten, coordinator Rotterdam Art Week: “Het mooiste aspect van Rotterdam Art Week? De hele stad bruist! Met circa 70 events op 50 locaties, waaronder diverse beurzen zoals hedendaagse kunstbeurs Art Rotterdam en designbeurs Object Rotterdam, met speciale openingen en tentoonstellingen in musea en kunstinstellingen, pop-up exposities en open ateliers die stuk voor stuk het kunstklimaat in de stad versterken en verlevendigen.”
Tip: wist je dat je tijdens Rotterdam Art Week gratis VanMoof e-bikes kunt lenen tussen 11.00 en 17.00? Het is wel noodzakelijk om vooraf een elektrische fiets te reserveren. Daarnaast is er de gratis MINI pendeldienst tussen de Van Nellefabriek en het Merwe-Vierhavengebied.
Do It Yourself Routes
Ga je het liefste zelf op pad maar weet je niet zo goed waar je moet beginnen? Maak dan gebruik van de handige Do It Yourself Routes, die speciaal werden samengesteld in samenwerking met Art Index Rotterdam en haar tourpartner. De wandelroutes beslaan de vijf focusgebieden: het Merwe-Vierhavengebied (M4H), het Van Nelle Fabriekgebied, de Kop Van Zuid, het Museumpark en de omgeving van het Centraal Station. Bekijk alle wandelroutes hier. Tip: klik op de Google Maps-knop om de route inclusief alle locaties te openen in Google Maps op je telefoon. Op die manier navigeer je moeiteloos door de stad.
