Coming soon
Coming soon
Selecteer type
Deze prijs is bestemd voor kunstenaars met een afgeronde opleiding aan een Nederlandse kunstacademie of een Nederlandse postdoctorale opleiding; hun werk is op Art Rotterdam te zien. De criteria: kwalitatief hoogstaand werk, een interessante artistieke stellingname en adequate technische uitvoering; authenticiteit en innovatie (een eigen beeldtaal); nieuwe perspectieven op de wereld waarin we leven en verbinding met/inspiratiebron voor het publiek. De selectiecriteria zijn multi-disciplinair: alle media komen in aanmerking. De jury voor 2022 bestaat uit Yuki Kho, cultuurjournalist; Alexandra Landré, artistiek directeur Stroom, Den Haag; Charl Landvreugd, hoofd onderzoek & curatorial practice, Stedelijk Museum Amsterdam; Erik Mattijssen, beeldend kunstenaar en winnaar NN Art Award 2021; Elisah van den Bergh, adviseur NN Kunstcollectie. Half december 2021 volgt de bekendmaking van de vier genomineerden. De winnaar krijgt een geldbedrag van € 10.000,-. Bovendien koopt NN Group een of meerdere werken van de vier genomineerden voor haar bedrijfscollectie.
NN Publieksprijs
Het publiek kan tot en met zaterdag 21 mei middernacht online ook zijn stem uitbrengen op een van de vier genomineerden via de website van Nationale-Nederlanden. Tevens kan het publiek stemmen tijdens de beursdagen van woensdag 18 tot en met zaterdag 21 mei in de NN Art Award stand. De publieksfavoriet ontvangt een geldprijs van € 5.000,-. De winnaar van de NN Art Award Publieksprijs 2022 wordt online bekendgemaakt op de sluitingsdag van de beurs, zondag 22 mei, om 15:00 uur.
Dit jaar vindt alweer de tiende editie van Prospects plaats, de terugkerende tentoonstelling van het Mondriaan Fonds op Art Rotterdam. Bezoekers kunnen hier ieder jaar werk ontdekken van kunstenaars die recentelijk een bijdrage van het Fonds hebben ontvangen voor de start van hun beroepspraktijk. Nieuw dit jaar is de uitbreiding van Prospects naar het Expeditiegebouw, direct tegenover de Van Nellefabriek. De uitbreiding betekent een verdubbeling van het aantal vierkante meters. Dit jaar kunnen bezoekers zich onderdompelen in het werk van maar liefst 88 beeldend kunstenaars.
Het werk van deze kunstenaars wordt gecureerd door Johan Gustavsson, die dit jaar voor de derde keer terugkeert als curator. Hij wordt hierin bijgestaan door Gabija Seiliute. Gustavsson is mededirecteur en curator van Project Space 1646 in Den Haag, mede-oprichter van The Hague Contemporary en hij is ook werkzaam als docent aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Seiliute werkt als creatieve freelancer en rondde eerder een studie in Kunstgeschiedenis en Curatorial Studies af. In dit interview vragen we het duo meer over de aankomende editie van Prospects.
Wat komt er allemaal kijken bij de organisatie van de groepstentoonstelling Prospects?
GS: “Omdat de selectie aan kunstenaars vooraf al vaststaat richten wij ons met name op het proces. We begeleiden de kunstenaars en zorgen ervoor dat aan alle randvoorwaarden wordt voldaan. Het is daarom eigenlijk niet te vergelijken met cureren in traditionele zin, we hebben echt een coördinerende rol, waarbij we moeten denken in termen van ruimte, budget en logistieke beperkingen.”
JG: “Uiteindelijk is het onze taak om ervoor te zorgen dat de kunstenaars zo goed mogelijk uit de verf komen en dat de tentoonstelling ook voor de bezoekers een fijne ervaring biedt. Prospects is qua grootte vergelijkbaar met een biënnale, en daar reserveren mensen over het algemeen vaak een paar dagen voor. Dat is iets waar we vooraf met de kunstenaars over praten, welk kunstwerk leent zich het beste voor zo’n ervaring? We willen dat ze rekening houden met de aandachtsspanne van onze bezoekers en hun vermogen om alles te absorberen. Maar het is altijd een wederzijds gesprek tussen ons en de kunstenaars, die vaak jong en ambitieus zijn. Het vraagt soms wat flexibiliteit van onze kant. Als curatoren ben je ook bezig met het verdelen van de werken over de twee locaties. De distributiehal in de Van Nellefabriek kan best overweldigend zijn. In samenwerking met Mika Radescu van Tom Postma Design optimaliseren we de bezoekersreis, om deze overzichtelijker te maken. Sommige voorstellen waren bijvoorbeeld best onverwacht, denk aan hele grote werken. Dan moet je vooraf bedenken hoe je de ruimte zo kunt gebruiken dat die werken goed tot hun recht komen. Daarin vertrouwen we ook echt op het opbouwteam. Het belangrijkste is om te laten zien hoeveel talent er op dit moment werkzaam is in Nederland. Uiteindelijk kom je met creatieve oplossingen om bepaalde ideeën tot uitvoering te kunnen brengen, rekening houdend met het budget en de uitdagingen die een beschermd werelderfgoedgebouw met zich mee kan brengen.”
GS: “We werken nauw samen met de kunstenaars en ik leun daarbij op de ervaring van Johan en het productieteam. Want het is echt een grote productie. Ik leer zoveel en ik zie waanzinnig veel kunst, ik neem het allemaal in me op. Uiteraard zorgde COVID ervoor dat sommige zaken een beetje anders liepen, maar omdat dit alweer het tweede jaar is wisten we beter hoe we daarmee om moesten gaan.”
Hebben jullie in het aanbod nog bepaalde trends gespot? De pandemie, metoo, het klimaat en de Zoomificatie van ons leven zullen ongetwijfeld dankbare onderwerpen zijn — want uitermate relevant voor ons allemaal — maar is er daarnaast nog iets dat jullie in het bijzonder opvalt?
JG: “Met 88 kunstenaars is het aanbod enorm gevarieerd. Wat me vooral opviel was de hoge productiewaarde. Zo zullen er tijdens deze editie behoorlijk wat videowerken te zien zijn en die hebben een fantastische productiewaarde. Dat heeft natuurlijk te maken met de grotere toegankelijkheid van goede camera’s en andere apparatuur, dingen die een paar jaar geleden veel moeilijker te verkrijgen zouden zijn geweest. Daarom hebben Gaby en ik besloten om een bioscoop te creëren, een speciale omgeving met een groot scherm en goed geluid, om dat productieniveau te eren. In totaal zullen er vijf werken te zien zijn in deze bioscoop.”
GS: “Onder de kunstwerken zag ik ook veel soorten ambacht, dingen die met zo’n precisie zijn gemaakt. Dat kan natuurlijk ook te maken hebben met de toegenomen toegankelijkheid van materialen en machines.”
Wat is de rol van het Mondriaan Fonds binnen de loopbaan van jonge kunstenaars? Wat betekent een startersbijdrage voor deze kunstenaars en hoe kan het hen helpen om hun carrière van de grond te krijgen?
JG: “Deze vorm van ondersteuning is behoorlijk uniek. Voor zover ik weet bestaat deze mate van steun voor jonge kunstenaars nergens anders. De kunstenaars krijgen steun in economische zin, wat zeker tijdens deze pandemie van groot belang is. Op die manier kunnen ze investeren in hun praktijk, zowel in termen van tijd als materiaal. Maar ook qua zichtbaarheid is het voor hen ontzettend waardevol: het feit dat hun werk te zien is tijdens Art Rotterdam. Dat fungeert bijna als een keurmerk.”
GS: “Het biedt bovendien een kans om opgemerkt te worden door de pers en een relevant netwerk. Sommige kunstenaars kunnen zelfs werk verkopen.”
JG: “Ja, sommige van deze resultaten zijn direct meetbaar, zoals de aankoop van werk door AkzoNobel of kunstverzamelaars in het algemeen. Het is ook een tijd waarin kunstenaars en galerieën betekenisvolle relaties aangaan. Veel curatoren zetten de namen van kunstenaars op hun lijst, wellicht voor een project in de toekomst. Ik run 1646 nu al vele jaren en in die hoedanigheid bezocht ik altijd de Prospects-tentoonstellingen tijdens Art Rotterdam. Ik ben voortdurend op zoek naar nieuw talent dat ik nog niet kende. Maar soms volg ik bepaalde kunstenaars wel tien jaar voordat het tot een samenwerking komt. Het tonen van je werk in Prospects kan dus ook op de lange termijn effecten hebben. Sommige deelnemende kunstenaars hebben overigens al een behoorlijke carrière. Het algemene niveau dit jaar is erg hoog en de extra ruimte maakt ons, én de kunstenaars, extra ambitieus.”
De tentoonstelling Prospects zal tijdens Art Rotterdam (van 19 t/m 22 mei 2022) te zien zijn in de Van Nellefabriek en aan de overkant, in het Expeditiegebouw.
Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
De Pools-Nederlandse fotograaf Wiosna van Bon was op jonge leeftijd al buitengewoon geïnteresseerd in hoe andere mensen leven. Toen ze zes jaar oud was liep ze regelmatig alleen naar school, omdat haar moeder in de zorg werkte en haar vader meestal meerdere banen tegelijkertijd had. Ze ging dan een kwartiertje eerder de deur uit en belde vervolgens aan bij willekeurige huizen onderweg, met de vraag of ze even binnen mocht komen. Na een paar maanden belden deze verbaasde buren toch eens aan bij het huis van de zesjarige; ze vonden het heel gezellig allemaal, maar misschien niet om kwart voor acht ’s ochtends. Het is veelzeggend voor de nieuwsgierigheid van de fotograaf, een nieuwsgierigheid die in sterke mate gereflecteerd wordt in haar werk. In dezelfde periode kreeg ze ook haar eerste analoge camera, gestimuleerd door haar moeder, die een creatieve achtergrond had en een studie had afgerond aan de universiteit in Polen. Van Bons vader overleed op jonge leeftijd, toen de fotograaf twaalf jaar oud was. Het is dan misschien ook niet vreemd dat ze zo’n diepgewortelde interesse heeft voor de manieren waarop verschillende familie-units functioneren.
Van Bon studeerde documentaire fotografie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, maar bleef altijd geïnteresseerd in psychologie. Ze leest bijvoorbeeld graag boeken van de Britse neuroloog Oliver Sacks, die in zijn werken een inkijkje biedt in de menselijke geest. Van Bon doet eigenlijk hetzelfde: ze zoekt een bijzondere sociale groep op en probeert die vervolgens te duiden, écht te begrijpen. Als ze met haar moeder meeging naar de zorginstelling waar zij werkte dan was de fotograaf gefascineerd door subtiele verschillen, zo was er in oudere tehuizen vaak veel meer ruimte voor de individualiteit van de inwoners.
Later fotografeerde ze mensen die stellen overgevoelig te zijn voor elektromagnetische straling, de voorgangers van de mensen die nu stellig overtuigd zijn van de mogelijke schade van 5G. Altijd vanuit een oprechte interesse voor hun belevingswereld en gecombineerd met uitvoerig onderzoek. Ze gaat daarvoor ook in gesprek met verschillende experts, organisaties en de mensen in kwestie. Vaak is ze maanden bezig met een project, waardoor ze echt een goed beeld krijgt van het leven van deze personen. Van Bon merkte dat ze soms geconfronteerd werd met haar eigen bewuste of onbewuste vooroordelen en ze hoopt haar kijkers dan ook te stimuleren om eens met een andere blik naar deze groepen mensen te kijken.
Het meest in het oog springende project van de fotograaf is waarschijnlijk ‘Family Stranger’, dat in 2020 werd gepubliceerd in een gelijknamig fotoboek. Daarin legt ze de lens op familieleden van gedetineerden, die zich vaak veroordeeld voelen door de maatschappij. In een combinatie van beelden en quotes legt ze een onderbelicht narratief vast: hoe verandert je leven wanneer een familielid de gevangenis in gaat? Wat betekent het om een indirect slachtoffer te worden van hun daden? Familieleden komen soms in geldproblemen of worden veroordeeld door hun omgeving. Er ontstaat een vreemde situatie waarbij de gevangene in een soort tijdscapsule terechtkomt waarin alles stilstaat, terwijl het leven van hun geliefden gewoon doorgaat. De serie toont een glimp van het interieur van de Penitentiaire Inrichting Vught in combinatie met onherkenbare familieleden. Ze werkt in metaforen en symbolen en verbeeldt onder meer schaduwen van tralies, een luchtplaats, een klok of speelgoed. Van Bon focust daarbij op het gemis, de schaamte en de kwetsbaarheid van deze gezinnen, en het taboe dat alles lijkt te overschaduwen. Maar ze benadrukt tegelijkertijd ook hun menselijkheid, kracht, buigzaamheid en doorzettingsvermogen. Het fotoboek ‘Family Stranger’ stond onder meer op de shortlist voor de Aperture First Book Award en The Author Book Award tijdens het fotografiefestival Les Rencontres d’Arles. Voor een nieuwe reeks richt de fotograaf zich op dak- en thuisloze jongeren. Wat deze uiteenlopende groepen gemeen hebben is dat het vaak buitengewoon eenzame mensen zijn, groepen die tot op zekere hoogte zijn afgezonderd van de maatschappij. Van Bon kijkt daarbij in het bijzonder naar macht en onmacht, gedrag en identiteit.
Tijdens Art Rotterdam is het werk van Wiosna van Bon te zien in de Prospects tentoonstelling van het Mondriaan Fonds. Voor de 10e keer op rij presenteert het Mondriaan Fonds hier het werk van 88 startende kunstenaars. Alle kunstenaars ontvingen in 2020 een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds om een start te maken met hun carrière.
Voor een overzicht van alle kunstenaars: www.mondriaanfonds.nl/prospects.
Tijdens Art Rotterdam tref je het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
De Vlaamse kunstenaar Fleur De Roeck was als kind al een fantasievolle schilder en tekenaar, Ze bracht haar tienerjaren door in Visan, een klein dorpje in de regio Provence-Alpes-Côte d’Azur dat destijds zo’n 1600 inwoners telde. Op haar achttiende stelde De Roeck haar schilderijen voor het eerst tentoon in Visan. Ze besloot Grafisch Design (Ontwerp) te gaan studeren aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, hoewel ze tegenwoordig vooral terugkijkt op deze periode als een tijd waarin ze veel creatieve beperkingen ervaarde.
Het werk van De Roeck is te herkennen aan haar heldere, harmonieuze en dynamische kleurgebruik, gecombineerd met de kleur wit. Ze schildert en tekent geabstraheerde vormen die tegelijkertijd vaak een bepaalde herkenning oproepen. Op papier werkt de kunstenaar graag met Chinese inkt, omdat het haar dwingt om snelle beslissingen te nemen; ze heeft voor haar gevoel dan slechts één kans.
De Roeck werkt daarbij in een veelheid aan formaten: van metershoge schilderijen en kleine, ingetogen schetsen en collages tot sculpturen uit hout, steen, stukken schors, papier-maché of beton. Soms maakt ze installaties waarin verschillende sculpturen, tekeningen en schilderijen zijn opgenomen. De kunstenaar ervaart vooral een diepgewortelde drang om dingen te maken, maar werkt daarbij altijd intuïtief. Haar praktijk biedt ook ruimte voor toeval, dromen, het mystieke en het onderbewuste en in geïnspireerd door elementen uit de natuur en design.
Een andere belangrijke inspiratiebron is haar oma Monique Vermeire, die net als De Roeck al haar hele leven schildert en ook veel werken verkocht heeft. De Roeck: “Nadat ik in de foto’s van mijn grootouders was gedoken, merkte ik dat mijn grootmoeder meer dan 60 jaar op bijna elke foto, in elk land, aan het schilderen of tekenen was.” Tot en met 17 april is in galerie TATJANA PIETERS in Gent een groepstentoonstelling te zien die werd gecureerd door De Roeck en fungeert als een eerbetoon aan haar 83-jarige ‘bomma’, die nog steeds iedere dag schildert in haar atelier. Het werk van Vermeire wordt daarin gecombineerd met het werk van haar kleindochter en een vijftal andere jonge kunstenaars.
Tijdens Art Rotterdam is het werk van Fleur De Roeck te zien in de New Art Section, eveneens gepresenteerd door TATJANA PIETERS.
Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Als zaaltekst voor haar laatste solotentoonstelling in het Oostenrijkse Bregenz schreef Otobong Nkanga een gedicht. Ze voerde het uit als kleitablet. Passend bij een tentoonstelling die onder meer draait om de verschillende verschijningsvormen van water en aarde.
De reden dat Nkanga een gedicht schreef, is dat ze niet houdt van teksten waarin ze haar werk toelicht. “Ik houd er niet echt van om over mijn werk te schrijven, maar als je wilt dat ik mijn werk toelicht: lees dan het gedicht. Poëzie activeert de emoties, het verruimt je gedachten omdat het voorbijgaat aan het politiek en economisch taalgebruik.”
Voorbij het politieke en economische
De politieke en economische taal omzeilen om de kijker direct op emotioneel niveau aan te spreken, dat is in een notendop wat de multidisciplinaire kunstenares Otobong Nkanga (1974) met haar werk beoogt. Aan de hand van wandkleden, tekeningen, videowerken, fotografie, installaties en performances behandelt ze vrijwel alle grote onderwerpen van deze tijd: denk aan de klimaatcrisis, het delven en verdelen van grondstoffen en duurzaamheid.
Daarbij heeft ze zowel oog voor de plekken waar de grondstoffen terecht komen als voor de plekken die doorgans buiten beeld blijven: de delen van de wereld waar grondstoffen gedolven worden. Die laatste gebieden vallen vaak samen met voormalige koloniën, zoals in West-Afrika, waar de gevolgen van de koloniale en huidige Westerse aanwezigheid tot op de dag van vandaag doorwerken in de samenlevingen. “Ik vind het belangrijk om in mijn werk de verwevenheid te laten zien tussen werelden die zichtbaar zijn en plekken die dat niet zijn. Mijn werk beweegt zich tussen het onzichtbare en niet-tastbare en concrete plekken. Plekken die de zintuigen doen ontwaken door geur, tasten, beeld en geluid”.
Nkanga geldt als een van de belangrijkste hedendaagse kunstenaars van Afrikaanse origine. Ze werd geboren in Kano, Nigeria, groeide op in Frankrijk en woont en werkt in Antwerpen. Haar werk was te zien op de Biennale van Venetië (2019), documenta 14 (2017), en 14 Rooms in Basel (2014). De afgelopen jaren Nkanga exposeerde onder meer in de Gropius Bau in Berlijn, Tate St Ives, Castello di Rivoli, en Kunsthaus Bregenz.
Illustratief voor haar denkwijze is het antwoord dat ze gaf op de vraag wat motivatie voor haar betekent: “Als het stormt in Mozambique is de ravage compleet en legt dat het dagelijks leven lam en kan je niks doen. Sommige plekken op aarde zijn zeer turbulent, andere plaatsen daarentegen zijn kalm. Daar kan je ongehinderd je leven leiden en werken. Dus motivatie is niet iets dat je geheel in de hand hebt. Het wordt onder meer bepaald door de omgeving en de steun die je krijgt van mensen, plekken, het landschap, het weer en de temperatuur. Al die zaken spelen een rol. Ik het geluk gehad dat ik op plekken woonde waar deze factoren gunstig waren.” Waar in het Westers narratief alles begint en eindigt met het individu, begint het verhaal bij Nkanga bij omgevingsfactoren.
The Weight of Scars
In haar werk laat ze de wereldwijde interactie tussen deze variabelen zien. Je zou Nkanga’s werk dan ook kunnen beschouwen als een poëtische systeemanalyse, maar wel een met sprankje hoop. Een van de terugkerende thema’s in haar werk is de winning van grondstoffen – zoals mica, een grondstof die onder meer wordt verwerkt in make-up – en de wereldwijde implicaties daarvan.
Het wandkleed The Weight of Scars maakte Nkanga in 2015 naar aanleiding van een bezoek aan de Tsumeb mijnen in Namibië. Op de installatie zie je aan weerszijden twee figuren zonder hoofd die een stok in hun handen lijken te hebben en die verbonden zijn met 9 foto’s van mijnschachten, gaten, pijpleidingen en explosies. Nkanga vond het moeilijk om naar de gaten in het lanschap te kijken.
Toen ze de oude mijnschachten in liep, dacht ze aan de littekens en trauma’s die mensen hier opgelopen moeten hebben en aan de wonden in het landschap die de mijn veroorzaakte. “Toen ik daar was besefte ik dat Tsumeb er zo uitzag door het gebruik van explosieven door de Duitse koloniale overheersers. Ze hebben niet alleen de manier van delven versneld, maar ook de structuur van de samenleving blijvend veranderd”.
Volgens Nkanga zijn we door onze onverzadigbare hang naar consumptiegoederen als telefoons, computers en make-up verslaafd geraakt aan grondstoffen als koper, goud en mica. Maar als het besef ontstaat dat we via deze grondstoffen allemaal met elkaar verbonden zijn, kunnen we volgens Nkanga op een andere manier omgaan met ons landschap en elkaar.
Unearthed
Voor Unearthed, de tentoonstelling in Kunsthaus Bregenz, kreeg Nkanga de beschikking over alle 4 verdiepingen van het museum. Op iedere verdieping van het museum installeerde ze een wandkleed waarop een van de manier aarde en water verweven zijn te zien is. Van de diepten van de oceaan, tot de seizoenen, en de verzengende hitte van het zonlicht in de woestijn, waar ondanks de hitte daar toch planten groeien. Alsof de natuur altijd een manier vindt om door te gaan.
Bovendien liet ze op iedere verdieping tussen de vloer en het plafond een boomstronk installeren. De langzaam uitdrogende, afstervende boomstronk staat voor de geleidelijke verandering. Het geleidelijk afsterven van de boom kan je niet zien, maar er zijn tekenen waaruit de bezoeker dit kan op maken. Een aansporing om een kritisch te reflecteren op onze omgang met onze planeet.
Op de derde verdieping lopen er kabels van de afstervende stronk naar drie glazen capsules met daarin stekjes. In een interview vertelt ze dat boom al op de nominatie stond om gekapt te worden, omdat hij andere bomen overschaduwde waardoor ze niet konden groeien. Soms is het achterlaten van een gat niet slecht. Toch besloot een Nkanga om op een andere plek nieuwe bomen te planten, zodat ze het lokale ecosysteem niet te veel zou belasten.
Om het 25-jarig bestaan van het Kunsthaus te vieren, heeft het museum deze zomer de 16e-eeuwse Scuola di San Pasquale gehuurd om aandacht te vragen voor het vooruitstrevende tentoonstellingsprogramma. Naast een presentatie met werk van Anna Boghiguian,toont het Kunsthaus werk van Otobong Nkanga.
Tied to the other side
Op de komende editie van Art Rotterdam toont galerie Lumen Travo een nieuw wandkleed dat nog niet eerder te zien is geweest. Tied to the other side meet 3,5 x 6,5 meter en werd op basis van Nkanga’s tekeningen geweven door het Tilburgse Textiellab op het recent aangekochte Dornier weefgetouw. Dat is een state-of-the-art weefgetouw dat complexe patronen en structuren aankan en kleden kan weven tot maar liefst drieënhalve meter breed.
Ook Tied to the other Side gaat over onze omgang met de elementen aarde en water. Onze hang naar grondstoffen heeft zulke vormen aangenomen dat er ook op diepere plekken in zee wordt geboord. Die hang zien we op het blauwe wandkleed terug in de vorm van een stellage met daaraan armen, planten en een container, en in de vorm van een naald die in een menselijk lichaam prikt. De naald staat voor de machinerie en het systeem dat mensen, land en zee exploiteert. Links zie je een aantal staven. Van een van die staven komen heldere stralen die wijzen op nog onbekende mogelijkheden. Stralen richting de toekomst.
citizenM Rotterdam:
www.citizenM.com/ART2022
Speciale prijs: korting van 11% per kamer per nacht / kingsize bed, inclusief ontbijt voor 2 personen, btw, exclusief toeristenbelasting.
Supernova Hotel:
www.supernovahotel.nl
Gebruik ‘ART010’ als promotiecode voor 10% korting
Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Het kinetische werk van de Nederlandse installatiekunstenaar Philip Vermeulen
Philip Vermeulen staat bekend om de manieren waarop hij natuurkundige verschijnselen als licht, geluid en beweging weet te manipuleren en te isoleren — en vervolgens te maximaliseren of minimaliseren. Daaruit ontstaan wat hij zelf ‘hypersculpturen’ noemt: kinetische sculpturen die zo snel bewegen dat hun fysieke eigenschappen voor je ogen lijken te transformeren. Met zijn nieuwste installatie ‘Fanfanfan’, die te zien zal zijn in de Prospects sectie, reageert Vermeulen op een periode van relatieve stilstand. Hij buigt voor deze installatie gebundeld wit licht om tot duizenden stukjes kleur, met behulp van ventilatoren die zo snel bewegen dat het geprojecteerde witte licht wordt opgesplitst en meervoudig wordt weerkaatst.
Vermeulen bouwt met zijn praktijk voort op de traditie van de experimentele kinetische kunst van kunststromingen als de ZERO-beweging, maar ook de lichtkunst, op-art, geluidskunst en audiovisuele kunst. Net als veel andere kunstenaars uit deze stromingen is Vermeulen geïnteresseerd in de manieren waarop onze ogen beelden vertalen voor ons brein, en vice versa. In zijn installatie ‘Flap Flap’ zien we bijvoorbeeld een doek dat zo snel wappert dat het lijkt stil te staan. Het effect is haast hypnotisch. In andere installaties maakt hij gebruik van stroboscopen om visuele illusies te creëren.
Maar de experimentele installaties van Vermeulen worden gekenmerkt door beweging én geluid. Soms zo hard dat het overweldigend wordt. Als toeschouwer ervaar je tegenstrijdige gevoelens: de werken zijn esthetisch en ongrijpbaar, maar zetten tegelijkertijd al je zintuigen op scherp. Er sluimert altijd een zeker gevaar, want wat als het apparaat ineens iets onvoorspelbaars doet? Als je je laat meezuigen in dat spanningsveld dan kunnen de installaties zelfs geestverruimend werken. Vermeulen zoekt dat spanningsveld bewust op: de grens waar schoonheid, angst en destructie overlappen. Zijn installaties lijken soms iets gevaarlijks te hebben, zoals zijn afstudeerkunstwerk, waarin tennisballen met 150 kilometer per uur werden afgevuurd tegen een houten klankkast. Weliswaar op een veilige manier — mits je als bezoeker de aanwijzingen goed opvolgde — maar de spanning en het potentiële gevaar moeten duidelijk voelbaar zijn geweest.
Vermeulen: “Mijn installaties zijn allemaal vrij groot en ze gaan allemaal over een soort existentiële angst: wanneer gaat de machine zo hard dat je hem niet meer vertrouwt. Wanneer wordt het visueel zo hardcore dat je eigenlijk weg wilt gaan, maar tegelijkertijd toch aangetrokken blijft.”
Hoewel zijn installaties soms ongecoördineerd voort lijken te razen is er wel degelijk sprake van een tot in detail uitgewerkte choreografie, zoals de kunstenaar er zelf naar refereert. Er gaat ontzettend veel onderzoek vooraf aan de installaties en de kunstenaar verdiept zich op dit moment onder meer in machine learning.
Vermeulen studeerde in eerste instantie een tijdje aan de Filmacademie, gevolgd door twee jaar op een kunstacademie, waar hij de kunstgeschiedenislessen vooral erg traditioneel vond. Hij was pas echt op zijn plek toen hij terecht kwam op de ArtScience Interfaculty, een interdisciplinair samenwerkingsverband tussen de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Hier was volop ruimte voor experiment en Vermeulen zocht in deze periode vooral de grenzen van zijn materialen op. Hij studeerde in 2017 summa cum laude af.
In 2020 droeg Suzanne Swarts, directeur van Museum Voorlinden, hem voor voor de Volkskrant Beeldende Kunstprijs 2020. Swarts: “Het werk van Philip Vermeulen gaat over kijken, maar nog meer over voelen. Vermeulen maakt meeslepende performatieve installaties waarin hij met geluid, licht en beweging alle zintuigen prikkelt. In ieder werk laat hij opnieuw met groot gemak wetenschap, technologie, beeldende kunst en theater versmelten tot onvergetelijke sensaties.” In datzelfde jaar werd Vermeulen ook genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie ‘Best Interactive 2020’.
De installaties van Vermeulen waren eerder onder andere te zien in het Stedelijk Museum in Amsterdam, tijdens Into the Great Wide Open, in de Berlijnse club Berghain, tijdens TodaysArt en in het Stedelijk Museum Schiedam en Rijksmuseum Twenthe.
Het werk van de Nederlandse installatiekunstenaar Philip Vermeulen is tijdens Art Rotterdam niet alleen te zien in de booth van No Man’s Art Gallery (Main Section), maar ook in de buitenpresentatie rondom de Van Nellefabriek én in de Prospects sectie. Hierin presenteert het Mondriaan Fonds al tien jaar werk van kunstenaars die onlangs een bijdrage ontvingen voor de start van hun beroepspraktijk.
Zie de video hier: Fanfanfan | Philip Vermeulen
Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Minne Kersten werkt op het snijvlak van kunst en literatuur en is gefascineerd door de relatie tussen beeld en het geschreven woord. Ze rondde een bachelor af in Beeld & Taal aan de Gerrit Rietveld Academie en een residentie aan het prestigieuze instituut De Ateliers in Amsterdam. Ze studeerde ook een jaar kunstgeschiedenis en nam deel aan het Slow Writing Lab, een postdoctoraal traject van het Nederlands Letterenfonds, dat gericht is op creatief schrijven. De literaire achtergrond van de kunstenaar komt tot uiting in grootschalige installaties, video’s, sculpturen en tekeningen, die onderdeel zijn van een fictieve belevingswereld. Naast haar beeldende kunstpraktijk schrijft Kersten ok gedichten en essays.
De werken en beeldtaal van de kunstenaar komen voort uit een diepgeworteld verlangen om verhalen te vertellen en functioneren in zekere zin als ondersteuning voor die verhalen. Soms vertellen de sculpturale decors hun eigen verhaal. Chaos, verval en deconstructie worden benadrukt door het veelvuldige gebruik van natuurlijke materialen en bouwmaterialen. De dierlijke of menselijke figuren in haar narratieven verhouden zich vaak op onverwachte manieren tot elkaar en soms is er sprake van absurdistische of griezelige elementen. Werkelijkheid en verbeelding lijken in de werken van Kersten naadloos in elkaar over te lopen.
Rouw en verlies zijn daarbij terugkerende thema’s. De kunstenaar heeft veel onderzoek gedaan naar de symboliek en mythologie rondom rouw en verlies in de schilderkunst, beeldhouwkunst en cinema. Die worden vaak gesymboliseerd door zwarte vogels, met soms mythologische connotaties. Onlangs maakte ze het videokunstwerk ‘Constant Companion’ (2021) in een kapel in Hoorn, waarin de hoofdrol gereserveerd is voor een raaf. Kersten filmt de vogel dicht op de veren terwijl hij zijn omgeving verkent. Vier uur aan materiaal werden daarvoor teruggebracht naar zes minuten.
Kersten is ook geïnteresseerd in de manieren waarop mensen zich verhouden tot architecturale structuren en hun directe woonomgeving. Ze analyseert ruimtes als psychologische constructen en refereert daarbij aan theorieën als de Stone Tape-theorie en plaatsgebonden geheugen (place memory), die onder meer stellen dat bepaalde ruimtes permanent beïnvloed worden wanneer er emotionele of traumatische gebeurtenissen plaatsvinden.
Later dit jaar zal haar werk te zien zijn in The Studio reeks in het Bonnefanten Museum in Maastricht, een speciale, kleinschalige solotentoonstelling voor jonge kunstenaars. Kersten toont haar werk dit jaar bovendien ook in The Living Art Museum in Reykjavik. Ze sleepte naast de bijdrage van het Mondriaan Fonds ook verschillende andere subsidies en toelagen in de wacht, van onder meer het Stichting Niemeijer Fonds, de Dommering Foundation, het AFK en het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Tijdens Art Rotterdam is het werk van Minne Kersten te zien de booth van Annet Gelink Gallery als onderdeel van de videosectie Projections en in de Prospects tentoonstelling van het Mondriaan Fonds. Voor de 10e keer op rij presenteert het Mondriaan Fonds hier het werk zien van 88 startende kunstenaars. Alle kunstenaars ontvingen in 2020 een financiële bijdrage van het Mondriaan Fonds om een start te maken met hun carrière.
Tijdens Art Rotterdam treft u het werk van honderden kunstenaars van over de hele wereld. In deze reeks lichten we een aantal kunstenaars uit die bijzonder werk tonen tijdens de beurs.
Modern solutions require modern problems
Vlak voor de pandemie gaf Lund in Ljubljana een presentatie over zijn werk. Daarin toonde hij onder meer onbenullige vindingen voor moderne ongemakken, zoals een vergrootglas voor het kleine scherm je mobieltje. Of een mobiele projector waardoor je je scherm tenminste op een behoorlijke manier kan delen met anderen. De zaal lacht. Als laatste toont hij een ogenschijnlijk even stompzinnig apparaat dat door een constante schommelbeweging de stappenteller van je telefoon manipuleert. In China krijg je namelijk korting op je zorgverzekering als je aantoonbaar veel beweegt. Modern solutions require modern problems.
Dat Lund (1984) juist oog heeft voor dergelijke vondsten is niet gek, er komen namelijk een aantal centrale thema’s van zijn werk in samen: machtsverhoudingen, data-analyses en algoritmes, en hoe deze te omzeilen.
FOMO
Bovenstaande thema’s zie je al terug in vroege tentoonstellingen als Fear of Missing Out (Showroom Mama, Rotterdam, 2013). Een van de werken is een fotocollage met de 100 belangrijkste curatoren. Althans, volgens het algoritme van Lund. Volgens Lund zou zijn kennis van de who-is-who hem voorsprong geven op de doorsnee verzamelaar, hij zou eerder op de hoogte zijn van trends en waardestijgingen.
Aan het begin van zijn carrière werd de in Nederland opgeleide Lund wel eens verweten kunst over kunst te maken, inclusief grappen die alleen insiders snappen. Lunds werk is zeker speels en grappig, maar zijn boodschap is echter breder. Zo richtte hij in 2019 de Londense Photographer’s Gallery in als twaalfkoppige redactie voor het maken van propaganda en fake news. Ook hier was het Lund te doen om de dataverzameling en het allesbehalve neutrale algoritme van Cambridge Analytica dat zich vooral richtte op de leave-stem.
Strings Attached
Dat Lund aanvankelijk uitkwam bij de kunstwereld is niet heel vreemd; het is een kleine, overzichtelijke versie van de echte wereld. De kunstwereld kent volgens Lund een klassieke top-down structuur met aan de top een relatief kleine groep mensen onderling bepalen wat goede kunst is. Daaronder bevindt zich een brede laag met galeriehouders, verzamelaars en kunstenaars.
De machtsverhoudingen tussen die laatste komt aan bod in de serie Strings Attached (2015). Hoewel de kunstenaar de producent is, heeft deze weinig te vertellen over de wijze waarop zijn werk wordt verhandeld. Galeriehouders kunnen verzamelaars nee verkopen als ze niet eerder een werk bij de galerie kochten of alleen verkopen als een klant meteen twee werken koopt of de koper verplichten een van de aangekochte werken te doneren aan een museum. Lund omzeilde deze praktijken door de voorwaarden op zijn doeken te zetten.
Invest in Jonas Lund
Uiteraard zag Lund ook snel de mogelijkheden van crypto currencies. In 2018 ontwikkelde hij zijn eigen Jonas Lund Token, inclusief een uiterst degelijk beeldmerk en reclamemateriaal. De stands van zijn galeriehouders op kunstbeurzen zagen er dan ook precies zo uit als die van een financieel dienstverlener.
Dat lijkt misschien een ver doorgevoerde grap, maar ook hier spelen dataverzamelingen en machtsverhoudingen een grote rol. Je kan namelijk aan JLTs komen door een werk van Lund te kopen of hem een dienst te verlenen, zoals hem uitnodigen voor een lezing of reclame te maken voor zijn werk. Lund richtte zijn token zo in dat eigenaars van de JLTs de facto aandeelhouder zijn in Lunds artistieke praktijk. Regelmatig legt hij zijn aandeelhouders vragen voor en hun advies is daarbij bindend.
In de werken waarin Lund elementen van recent geveilde bekende kunstwerken opnam, vertaalde hij dit principe naar een serie werken die zich continu aan past op basis van algoritmes. Net als op Instagram en Tiktok analyseren Lunds algoritmes de manier waarop de kijker zich tot de werken verhoudt. Daardoor sluiten de continu veranderende composities gaandeweg steeds beter aan op het (kijk)gedrag van de kijker. Omdat je de werken als kijker in zekere zin zelf samenstelt, net als je social media feed, raak je steeds meer verstrikt in je eigen bubbel waarin je nooit meer iets onwelgevalligs te zien krijgt.
For you, by you
Op Art Rotterdam toont de Milanese galerie Bianconi het werk van deze Zweedse multimedia kunstenaar uit de serie For you uit 2021. Deze serie maakte Lund in reactie op de hyperpersonalisatie die plaatsvindt op social media. Op je favoriete platform krijg je continu nieuwe content geserveerd die aansluit op jouw smaak met als doel je meer tijd op online te laten doorbrengen.
Het werk van Jonas Lund is te zien in de sectie Solo/Duo, bij Galleria Bianconi.
Sculpture Park
Sculpture Park is een presentatie van 10 tot 20 voornamelijk grootschalige kunstwerken die met de natuur óf met de stedelijke omgeving een relatie aangaan. Locatie is de Tabaksfabriek, een van de industriële en monumentale ruimtes die de Van Nelle Fabriek te bieden heeft. Voor de architectonische invulling tekent ontwerpbureau Tom Postma Design (naast Art Rotterdam ook bekend van Art Basel, Frieze Masters, Tefaf). Een deel van de ruimte is voorbehouden aan Rotterdamse of in Rotterdam opgeleide kunstenaars. Inzet van Sculpture Park is namelijk: verbinding met de stad Rotterdam. Rotterdam bezit een internationaal unieke collectie van ruim 50 grote kunstwerken. Deze beelden, die allemaal op belangrijke plekken in de stad staan, vormen onderdeel van het publieke programma van de Rotterdam Art Week. Tegelijkertijd is de beheerder van deze collectie, Sculpture International, inhoudelijk en publicitair bij Sculpture Park in de Van Nelle Fabriek betrokken. Zo maakt een vertegenwoordiger van Sculpture International, tezamen met een vertegenwoordiger van Tom Postma Design en een Rotterdamse curator/museumdirecteur, deel uit van het selectiecomité.
En ten slotte is ook de Rotterdamse Stichting Droom en Daad een belangrijke motor achter de realisatie van Sculpture Park. Deze stichting, opgericht in 2017, is een filantropisch fonds dat investeert in projecten die bijdragen aan een mooi en aantrekkelijk Rotterdam voor bewoners en bezoekers.
Selectiecomité Sculpture Park
De selectie van de kunstwerken wordt verricht door een selectiecomité, bestaande uit: Ove Lucas (directeur CBK Rotterdam en directeur Sculpture International Rotterdam), Saskia van Kampen (conservator Boijmans Van Beuningen) en Tom Postma (creative director Tom Postma Design).
New Art Section
Met de altijd weer verrassende New Art Section geeft Art Rotterdam jaar in jaar uit een unieke presentatie van opkomende kunstenaars. Dit jaar is de focus versterkt. Om recht te doen aan de uitgangspunten van Art Rotterdam – het ontdekken van nieuwe kunst en het stimuleren van jong talent – is gekozen voor een centrale plaatsing. Bezoekers van deze 24ste editie kunnen er niet om heen: de New Art Section ligt pal naast de entree en vraagt met haar vernieuwende presentaties nadrukkelijk om de aandacht. Aanpalend bevinden zich twee restaurants die vanuit de entreeruimte toegankelijk zijn.
Michiel Simons, galerie M.Simons: “Als jonge galeriehouder ben ik ontzettend trots om ook dit jaar weer deel te nemen aan de meest toonaangevende hedendaagse kunstbeurs van Nederland in de New Art Section. Het gedurfde karakter en de kwaliteit van Art Rotterdam maakt de beurs voor mij een platform waar ik, samen met mijn kunstenaars, altijd een stap extra zet om een zo verrassend mogelijke presentatie neer te zetten. Ik kijk ernaar uit om in februari bezoekers te verwelkomen met een solopresentatie van Hadrien Gerenton en me te laten inspireren door mijn collega-galeriehouders.”
